Birçok topraksız tarım (hidroponik) sistemi türü vardır ve her birinin kendi avantajları ve dezavantajları vardır. Bu yazıda, farklı hidroponik sistem türlerini;
Tasarım ve özellikleri
Avantajlar ve dezavantajları
Hangi tür bitkiler için ideal oldukları
gibi konular açısından inceleyecek ve daima yeşil hidroponik bahçeniz için hangisini seçeceğinize karar vermenizde size rehberlik etmeye çalışacağız.
Topraksız Tarım Sistemi Türleri
Hidroponik, toprak kullanılmayan bir tarım türüdür. Bunun yerine, bitkiler su bazlı bir solüsyonda yetiştirilir.
Hidroponiğin avantajları, büyümenin daha kolay, daha hızlı ve daha ucuz olmasıdır. Toprak kirliliğini önlerken, %90'a kadar daha az su kullanarak değerli su kaynaklarımızı korur. Kapalı alanda ise tamamen kontrollü ortamda her mevsim ürün alma avantajı sağlar.
Dezavantajları, birçok insanın hidroponik yetiştirmek için uygun alana sahip olmaması ve ilk yatırım maliyetinin görece yüksek olmasıdır. Hidroponik ile ilgili bir başka kritik konu da bitkilerin konvansiyonel tarıma göre biraz daha fazla ilgi gerektirmesidir. Ancak daha kontrollü olduğu için başarı oranları, verim ve ürün kalitesi yüksek, dış etkenlere karşı hassasiyeti ise çok daha düşüktür.
Derin Su Kültürü (DWC)
Deep Water Culture olarak da bilinen Derin Su Kültürü sistemleri, en yaygın hidroponik sistem türüdür. Ayrıca kurulumu en basit ve en ucuz olanlardır. Bitkilerin topraksız, besin açısından zengin bir solüsyonda yetiştirildiği kapalı bir sistemdir. Ancak suyu oksijenli tutmak adına üst kökleri ıslatmak ve suyun akmasını sağlamak için bir dalgıç pompa kullanmak gerekir.
Aeroponik
Aeroponik, kökleri suya batırmak veya çakıl / kum gibi hareketsiz bir ortamda büyütmek yerine besin açısından zengin bir sisle püskürtmeyi içeren bir hidroponik türüdür. Bu tür bir sistem, bakımı için gerekli olan bir hava pompası, buğulanma nozulları ve diğer bileşenleri gerektirir. Kökleri ıslak tutacak ortam olmadığı için diğer sistemlere göre biraz daha meşakkatli olabilir ve sistem arızalarına daha az toleranslıdır. Bu sistemin avantajı, köklerin oksijene sürekli erişiminin olmasıdır, bu da onların diğer herhangi bir hidroponik sistemden daha hızlı büyümelerini sağlar.
Besin Filmi Tekniği (NFT)
Besin Film Tekniği (Nutrient Film Technique / NFT), sınırlı alan ve kaynaklarla iç mekanlarda mahsul yetiştirmenin etkili bir yoludur. Bu yöntem, doğal kaynakların kullanımını en aza indirirken üretimi en üst düzeye çıkarmak isteyen ticari yetiştiriciler tarafından onlarca yıldır kullanılmaktadır. Bitki köklerinin daldırıldığı bir kanaldan besin açısından zengin suyun akıtılması fikrine dayanır.
Gelgit Sistemi
Bu nispeten düşük bakım isterleri olan sistemde, bitki köklerinin içinde bulunduğu kabın su ve gerekli besinlerle doldurulması ve boşaltılması konseptine göre çalışır. Hollanda kovası olarak bilinen sistem bu sistemin en bilinen versiyonudur. Ortam olarak bitki köklerini desteklemek için hidroton (kil bilyesi) veya perlit kullanılır. Eldeki hata toleransı en yüksek sistemlerden biri olarak, yeni başlayanlar veya orta düzey kullanıcılar bile evde kolayca idame ettirilebilir. Bu sistem bitki köklerini iyi bir şekilde destekler ve aynı zamanda kökler için oksijen açısından zengin koşullar sunar.
Aquaponik
Aquaponik, geleneksel su ürünleri yetiştiriciliğini (balık yetiştirme) hidroponik (yetiştirme bitkileri) ile birleştiren bir tür hidroponik bahçeciliktir. İki sistem, balık atıklarının bitkileri beslediği ve bitki köklerinin balıklar için suyu filtrelediği bir ekosistem oluşturmak için birlikte çalışır. Çok daha az besin desteğine ihtiyaç duyar, ancak tüm sistemin bakımı biraz daha zordur. Aquaponics, DWC veya NFT gibi bir alt sistem olmaktan ziyade, kendi kendine yeten bir ekosistem yaratma fikrine dayanan hidroponiğin ana dallarından biridir.
Hangi Hidroponik Sistem Ne Tür Bitkiler İçin İdealdir?
Her ne kadar marul, maydanoz, roka, dereotu, fesleğen gibi kısa boylu ve yapraklı bitkiler hemen hemen her hidroponik sistemde iyi sonuç verse de, dikey yapılara izin vermeleri nedeniyle bu tip bitkiler için NFT veya aeroponik sistemler ağırlıklı olarak tercih edilir. Dikey yapılar, sınırlı bir alanda geleneksel tarım tekniklerinden 10 kata kadar daha fazla verim alabilir.
Domates, biber, patlıcan, salatalık, kabak gibi orta ila uzun boylu veya sarmaşık bitkiler, Hollanda kovaları (Dutch Bucket) gibi gelgitli sistemlerde son derece başarılıdır. Dikey uygulamalar için çok uygun olmadıklarından, Hollanda kovaları küçük ve yapraklı bitkiler için en uygun sistemler değildir. Ancak kullanılan hidroton veya benzeri ortamlar ile bitkinin köklerine sağlam destek sunarlar.