Yabancı literatürde "companion planting" olarak adlandırılan eşlikçi bitki dikimi yöntemi, verimi artırmak ve zararlılarla mücadele etmek gibi amaçlarla bitkilerin birbirine yarayan özelliklerini kullanmayı ve birbirine zararı olabilecek türleri ayırmayı hedefler.
Eşlikçi bitki ekiminin en bilinen örneklerinden biri Amerikan yerlilerinin uzun yıllardır kullanageldiği Üç Kızkardeş Yöntemi'dir: Bu yöntemle mısır, fasulye ve balkabağı bir arada ekilir. Uzun mısır, tırmanan fasulyeleri destekler; kabak nem kaybını önlemek için zemini gölgeler ve büyük dikenli yaprakları yabani otları ve zararlıları caydırır, hızlı büyüyen fasulyeler ise azotu diğer bitkiler için kullanılabilir hale getirerek onları besler.
Sebzenizi bir başka sebzeyle korumak mümkün olduğu gibi, doğal ortamda bunu güzel çiçeklerle de sağlayabilirsiniz.
Eşlikçi Bitki Ekiminin Faydaları
Yararlı Türleri Çekme
Bazı bitkiler tozlanmayı sağlayan arı gibi türler dışında zararlılarla beslenen yaban arısı, uğur böceği gibi böcek türlerini de çekecektir. Uğur böcekleri bitkileriniz için faydalıdır: tek bir uğur böceği larvası bir günde düzinelerce yaprak biti ve diğer cinslerin larvalarını yiyebilir.
Zararlıları Uzaklaştırma
Bazı türler bitki zararlıları için doğal püskürtücü niteliğindedir. Örneğin bostanınıza sarımsak dikerseniz kokusuyla birçok zararlıyı uzak tutabilirsiniz.
Besin Sağlama
Fasulye, bezelye gibi baklagiller topraktaki azotu diğer bitkiler için daha ulaşılabilir kılar ve üst toprağı azot açısından zenginleştirir.
Gölge Sağlama
Uzun türler güneşe karşı daha hassas bitkileri korumaya yardımcı olur: Örneğin mısır ve marul yanyana dikilirse mısırın yaprakları marulu güneşin kavurucu etkilerinden koruyacaktır. Geniş yapraklı ve kısa türler ise toprağın nemini korumayı sağlar.
Tırmanma Desteği
Mısır ve ayçiçeği gibi uzun gövdeli türler; salatalık ve fasulye gibi tırmanıcı türlere destek sağlar.
Bitki Sağlığı
Bitkiler topraktan aldıkları minerallerle, toprağın yapısını düzenleyerek diğer bazı bitkiler için toprağı daha verimli hale getirebilirler.
Yabani Otları Baskılama
Patates gibi bol yapraklı ya da kabak, marul gibi geniş yapraklı türler toprağa ulaşan ışığı keserek yabani otların gelişimini baskılar.
Birbirine fayda sağlayan türlerin yanı sıra, birbiriyle rekabet eden türler de vardır. Bu türleri birbirine yakın dikmemek gerekir.
Genel olarak benzer besin ihtiyaçları, su, boşluk (yer üstü büyüme ve yer altı kök sistemleri) ve güneş ışığı nedeniyle rekabet eden bitkileri yanyana dikmemelisiniz. Aynı şekilde benzer hastalıklara yatkın ve benzer zararlıları çeken türler de birbirinden ayrı tutulmalıdır.
Eşlikçi Aromatik Bitkiler
Her bahçe eşlikçi dikim uygulamak için yeterli alana sahip olmayabilir, ancak yine de eşlikçi dikim tekniklerini zararlıları uzak tutmak ve tozlayıcıları çekmek için daha ufak boyutlarda aromatik türlerle uygulayabilirsiniz.
Yaprak bitlerinden domates kurduna kadar, bahçenizdeki veya bostan olarak kullandığınız balkonunuzdaki farklı haşerelerle ilgilenebilecek veya faydalı böcekleri çekebilecek mutfak bitkilerine bir bakalım.
🌿 Reyhan
🌿 Frenk Soğanı
🌿 Hodan Otu
🌿 Fesleğen
🌿 Kekik
🌿 Nane
🌿 Biberiye
🌿 Adaçayı
🌿 Lavanta
🌿 Kişniş
Bu türler bilhassa çiçeklendiklerinde uğur böceği, arı gibi faydalı böcekler için gerçek bir mıknatıs olurlar.
Bu yöntem sağladığı faydalar ile zararlı ve hastalıklarla kimyasal ilaç kullanmadan mücadele etme, toprağın verimini artırma ve zenginleştirme, yabancı otların kontrol altına alınması gibi birçok sonucu beraberinde getirerek emek yoğun olan tarımı daha zahmetsiz ve doğal bir hale getiriyor.
Eşlikçi bitki yöntemi yoğunlukla sebze bahçelerine odaklansa da gül, nergis, kadife çiçeği gibi süs bitkileri de hastalık ve böcek istilasını önlemeye yardımcı olur.
Diğer bahçecilik alanlarından farklı olarak bu yöntem her zaman kesin bilimsel gerçeklere değil; gözlemlere, yani çiftçilerin kayıtlarında ve deneyimlerinde saklı olan bahçe bilgilerine dayanır.
Bahçenizi bitkilerin birbirine bağlı ve bağımlı olduğu bir biyolojik çeşitlilik sistemi olarak anlamak, bahçeniz için daha iyi bitki seçimleri yapmanıza yardımcı olur.
Sizler için derlediğimiz genel eşlikçi türlerini inceleyin:
Comments